Ρόδος 1522: Η Άλωση που Σφράγισε την Οθωμανική Κυριαρχία στο Αιγαίο
Στις 20 Δεκεμβρίου του 1522, ακριβώς 502 χρόνια πριν, η ηρωική αντίσταση της Ρόδου κατέρρεε μπροστά στην οθωμανική μηχανή πολέμου. Η πτώση του τελευταίου ελεύθερου ελληνικού νησιού στο νοτιοανατολικό Αιγαίο δεν ήταν απλώς μια στρατιωτική ήττα, αλλά το τέλος μιας εποχής αντίστασης κατά της αυτοκρατορικής επέκτασης.
Το Προπύργιο της Ελευθερίας
Η Ρόδος του 16ου αιώνα αποτελούσε το τελευταίο ανεξάρτητο ελληνικό έδαφος στην περιοχή. Από το 1309, οι Ιωαννίτες Ιππότες είχαν μετατρέψει το νησί σε ισχυρό προπύργιο, εκδιώκοντας τους πρώτους τουρκικούς κατακτητές και δημιουργώντας έναν θύλακα αντίστασης που ενοχλούσε τα οθωμανικά σχέδια κυριαρχίας.
Οι επιδρομές των Ροδιτών παρεμπόδιζαν το εμπόριο μεταξύ Βαλκανικής, Μικράς Ασίας και των αραβικών λιμανιών, αποτελώντας αγκάθι για την αυτοκρατορική οικονομία. Η πρώτη αποτυχημένη πολιορκία το 1480 είχε δείξει ότι η ελληνική αντοχή δεν λυγίζει εύκολα.
Η Άνιση Μάχη του 1522
Όταν στις 26 Ιουνίου 1522 ο οθωμανικός στόλος των 280 πλοίων αποβίβασε τα πρώτα στρατεύματα, η ανισότητα ήταν συντριπτική. Εκατό χιλιάδες εισβολείς αντιμετώπιζαν μόλις 5.000 αμυνόμενους, από τους οποίους 600 Ιππότες, 400 Κρητικούς και τους υπόλοιπους ντόπιους Ροδίτες.
Η παρουσία του μεγάλου τειχιστή Γαβριήλ Μαρτινέγκο και η αφοσίωση των Ελλήνων υπερασπιστών μετέτρεψαν την πόλη σε ακαταμάχητο φρούριο. Για πέντε ολόκληρους μήνες, η μικρή φρουρά άντεξε στις καθημερινές επιθέσεις, προκαλώντας τεράστιες απώλειες στους κατακτητές.
Η Προδοσία της Δύσης
Το πιο τραγικό στοιχείο της πολιορκίας ήταν η εγκατάλειψη από τις δυτικές δυνάμεις. Ενώ οι Ροδίτες έδιναν ηρωικές μάχες, η υποσχόμενη βοήθεια δεν έφτασε ποτέ. Η Δύση, απασχολημένη με τα δικά της συμφέροντα, άφησε το τελευταίο ελεύθερο ελληνικό νησί να αγωνίζεται μόνο του.
Η έλλειψη τροφών, πολεμοφοδίων και ενισχύσεων οδήγησε τελικά στην παράδοση. Στις 20 Δεκεμβρίου, ο Μέγας Μάγιστρος Φίλιπ Βιλιέ ντε Λιλ Αντάμ αναγκάστηκε να ζητήσει ανακωχή, υπό την πίεση του εξαντλημένου λαού.
Οι Γενναιόδωροι Όροι του Κατακτητή
Παραδόξως, ο Σουλεϊμάν επέδειξε σεβασμό προς τους ηρωικούς αμυνόμενους. Οι όροι παράδοσης ήταν απροσδόκητα ήπιοι: οι Ιππότες θα αποχωρούσαν με την περιουσία και τα όπλα τους, ενώ οι ντόπιοι θα απολάμβαναν φορολογική απαλλαγή για πέντε χρόνια και θρησκευτική ελευθερία.
Την 1η Ιανουαρίου 1523, οι τελευταίοι ελεύθεροι Έλληνες της Ρόδου αποχώρησαν προς την Κρήτη, κλείνοντας ένα ηρωικό κεφάλαιο αντίστασης. Οι Ιππότες συνέχισαν τον αγώνα τους από τη Μάλτα, όπου θα αντιμετωπίσουν ξανά τους Οθωμανούς το 1565.
Το Κόστος της Κυριαρχίας
Η νίκη κόστισε ακριβά στους κατακτητές: 50.000 νεκροί και τραυματίες για την κατάληψη ενός μικρού νησιού. Αυτό το τεράστιο ανθρώπινο κόστος αποδεικνύει τη σθεναρότητα της ελληνικής αντίστασης και τη θέληση των λαών να υπερασπίζονται την ελευθερία τους.
Η άλωση της Ρόδου σφράγισε την οθωμανική κυριαρχία στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, αλλά άφησε ανεξίτηλο το παράδειγμα μιας μικρής κοινότητας που αντιστάθηκε στην αυτοκρατορική μηχανή με αξιοπρέπεια και γενναιότητα.